De plaats van ICT in het Openbaar Onderwijs van de Stad Brussel
De prioritaire doelstelling van het Openbaar Onderwijs bestaat erin om van onze scholen burgerschapsscholen te maken. Dit vereist kwaliteitsvol onderwijs dat participerend, samenwerkend en mee is met de digitale informatie- en kennismaatschappij. Het openbaar onderwijs bevordert de digitale opvoeding: het geeft kinderen en jongeren de kans om zich vertrouwd te maken met de nieuwste technologieën, zich aan te passen aan constante digitale veranderingen en bereidt leerlingen voor op een verantwoord gebruik van technologie. De school leert zijn leerlingen ICT-concepten en -processen aan zodat deze op een kritische en creatieve manier problemen kunnen oplossen.
Concreet betekent dit o.a. dat leerkrachten ICT integreren in hun dagdagelijkse lespraktijk en op deze manier zorgen voor krachtige leeromgevingen met oog voor nieuwe onderwijsvormen én kritisch media gebruik. Leerkrachten dienen ICT dus structureel een plaats te geven in de klaspraktijk. ICT wordt hierbij ingezet als middel om andere leerdoelen te bekomen. Hierbij staat niet het onderwijzen maar het leren centraal (OVSG, leerplan ICT). ICT dient tevens ingezet te worden voor extra pedagogische omkadering waaronder differentiatie en begeleiding op maat, remediëring, hoekenwerk, het ontwikkelen van leerstrategieën in verschillende contexten en begeleid zelfstandig leren werken. ICT mag hierbij niet structureel ingezet worden als beloning voor leerlingen die sneller klaar zijn met ander werk, ieder kind dient gelijke ICT kansen te krijgen. De school zet zich in voor e-inclusie en tracht alle leerlingen extra digitale oefenkansen te bieden. Bovendien wordt ICT ingezet om de interesse voor wetenschap en nieuwe technologieën te prikkelen. ICT biedt echter ook kansen voor de organisatie van gemeenschappelijke projecten en de bevordering van samenwerkingen en participatie tussen en van leerlingen, ouders en het schoolteam.
Onze scholen benutten zo de vele leerkansen die ICT biedt, bij het gebruik van ICT is er echter steeds oog voor privacy en het kritisch denken. Onze leerlingen (en leerkrachten) moeten leren navigeren in de multimediale wereld als vaardige technici, verstandige humanisten én kritische en oordeelkundige burgers.
ICT integratie in de klas kan echter maar effectief zijn als aan de randvoorwaarden wordt voldaan. Daarom wordt in de eerste plaats ingezet op:
infrastructuur (hardware, software én toegang tot het netwerk) voorzien van hoogwaardig, flexibel, gebruiksvriendelijk en duurzaam materiaal met oog voor gelijke kansen;
het kwalificeren van het onderwijzend personeel en ondersteunende diensten zodat ICT materiaal zowel pedagogisch als technisch benut kan worden in de klas.
ICT in de basisscholen van het Openbaar Onderwijs
Het basis onderwijs van de stad Brussel zorgt ervoor dat alle leerlingen de nodige basisvaardigheden en -competenties ontwikkelen. ICT wordt hierbij ingezet als middel om andere doelen te bereiken. De lagere scholen verbinden zich ertoe de leergebiedoverschrijdende eindtermen te behalen, de kleuterscholen streven de ontwikkelingsdoelen na. De scholen laten zich hierbij leiden door het ontwikkelingsplan ICT van OVSG waarin de eindtermen werden vertaald naar elf ICT-competenties. Deze ICT-competenties situeren zich binnen drie integratieniveaus: ICT inzetten als gereedschap, ICT inzetten als instructeur en ICT inzetten als open leeromgeving. De manier waarop een school deze doelstellingen concreet invult is schoolspecifiek. Deze invulling dient echter steeds te stroken met het pedagogisch project: de fundamentele uitgangspunten voor het Openbaar Onderwijs van de Stad Brussel.
Graden en leerjaren dienen op elkaar afgestemd te worden. Doorheen de schoolcarrière van onze jongeren mogen geen stappen overgeslagen worden. De school zorgt daarom voor een volgsysteem waarin ICT competenties en doelen uit het leerplan worden opgevolgd. Deze doelen worden opgenomen in een tijdspad over de kleuterklassen en leerjaren heen.
ICT in de secundaire scholen van het Openbaar Onderwijs
De secundaire scholen van de stad Brussel stomen leerlingen klaar voor een professionele en/of academische toekomst en een actieve integratie in onze maatschappij. Kennis, vaardigheden en kritische attitudes bij ICT gebruik spelen hierbij een belangrijke rol. Het gebruik van allernieuwste ICT uitrustingen draagt immers bij tot een goede integratie in de economische wereld.
Gelijke ICT kansen en de digitale kloof
Het onderwijs van de Stad Brussel stelt gelijkheid van kansen voorop en heeft als ambitie om gelijke onderwijskansen te creëren. (cfr. gelijke kansenbeleid) In de huidige samenleving ontwikkelt zich echter een nieuw soort kansarmoede: de ‘digitale kloof’. Gebrekkige toegang tot technologie, afwezige kennis en vaardigheden om die technologie (veilig) te hanteren en informatie te verwerven en deze te verwerken zorgen voor een steeds groter wordende kloof met ingrijpende gevolgen voor heel de samenleving. (OVSG leerplan ICT)
Onderwijs vormt dé sleutel om de (digitale) ongelijkheid in de Brusselse samenleving weg te werken. Daarom zet het openbaar onderwijs van de Stad Brussel zich in om:
De toegang tot ICT te garanderen voor elke leerling; ongeacht zijn socio-economische status en ongeacht de ICT kennis en -vaardigheden van zijn/haar ouders/voogd. Alle leerlingen moeten immers dezelfde kansen krijgen om te slagen en zich te ontplooien;
leerlingen voor te bereiden op een deelname aan het sociale, culturele, politieke en economische (digitale) leven en vaardigheden te ontwikkelen om technologie veilig te hanteren en informatie te verwerven én te verwerken.
Een mogelijke valkuil bij het digitaliseren en integreren van ICT in de school- en klaspraktijk kan zijn dat bepaalde ouders uit de boot vallen en de digitale kloof daarmee ongewild vergroot wordt. Daarom moeten we er op toezien dat schoolgaande kinderen niet het slachtoffer worden van de eventuele ICT-ongeletterdheid van hun ouders of voogd. Tevens dienen de scholen blijvend oog te hebben voor (digitale) participatie van ouders op school. Elke school tracht de ouders daarom via een ICT-informatiemoment tips te geven voor het technisch en pedagogisch gebruik van ICT. Indien de school gebruik maakt van een digitale communicatietool dient er bij aanvang van het schooljaar tijd te worden vrijgemaakt om ouders hier wegwijs te maken. Er wordt gezocht naar acties en participatieprojecten om ouders te betrekken bij de het digitale onderwijs.